Интернет деген не?

Бүгінгі жазбада соншама ірі, үлкен интернет (ғаламтор) жайлы әңгіме соғамыз. Жалпы ол не? Қайдан пайда болды? және т.б. көптеген мағлұматтарды білетің боламыз.

Неге екенің білмедім, бірақ бүгін басыма ешқандай тақырып келмеді. Не туралы жазамын деп ойланып отырып, осы "Интернет деген не" деген тақырыпты алдым. Шыны керек көпшілігіміз (қазақтар) интернеттің пайда болу тарихын, жалпы кім ойлап тапқаның біле бермейді. Сол себепті жазып жатырмын.

Ал жарайды, ендеше бастадық...

Интернет деген не?

Интернет деген сөздің өзі cөздікке еңгеніне көп болған жоқ. Интернет сөзі бас әріппен жазылады, тек қана екінші сөзді қосқан жағдайда, яғни интернет-форум, интернет-дүкен немесе интернет-өнім деген сөздерде кішкентай әріппен жазылады. Интернет - ол қарапайым тілмен айтқанда дүниежүзін байланыстыратын желі. Интернет сөзінің қазақша аудармасы Ғаламтор (келесі жазбаларда ғаламтор деп жатсам түсінбей отырмаңыздар :-))) ).

Осыдан 20-30 жыл бұрын, яғни WWW (World Wide Web - бүкілдүниежүзілік тор (всемирная паутина)) пайда болмай тұрып, әлемнің 99,9% адамы интернет деген сөздің өзін білмеген немесе ол Американ ғалымдарының құпия ақпараттарды жеткізу құралы болған. Ал қазір болса біз интернет, сайт, форум, ғаламтор, электронды жәшік деген сөздерді кәдімгі сөздер секілді қабылдаймыз. Қазір 5 жасар бала интернеттің не екенің біледі.

Айтпақшы, осы жерде қазақтардың бір ауруын айтып жіберейін (әйтпесе есімнен шығып кетуі мүмкін )))) ): қазір Mail.Ru сайтымен пайдаланатың қазақстандықтар өте көп, солардың жартысы логиннынды айтшы немесе логин ашып берші деп жатса, енді жартысы сайт ашып берші деп жатады. Сайт деген ол мүлдем басқа нәрсе, оны шатастырмаңыздар!!! Сайт деген не екенің сол сөздің үстіне басып біле аласыздар.

Интернеттің тарихы

1957 жылы ең алғаш жасанды серігті ұшырғаннан соң Америка ғалымдары бір-бірімен алмасатың құжаттарды құпия түрде және жылдым тасымалданатың сенімді жүйе керек деп ойлады. Сол кезде ARPA атты агенттік компьютерлік ақпараттар желісің құрыду ұсынды. Бұл желіні құру екі жерге тапсырылды. Оның бірі Стэнфорд (Google компаниясы да осы жерден шыққан) университетіне, екіншісі Калифорния университеті болды. 1969 жылы ол желі іске беріліп, 4 орталықтарды біріктірді. ARPANET өте жылдам дамып кетті де, оны ғылымның түрлі-түрлі саласындағы ғалымдар пайдалана бастады.

Ең алғашқы ARPANET сервері 1969 жылдың 1 қыркүйек күні Калифорния университетіне (Лос-Анджелес) орнатылды. Сол жылдың 29 қазан күні Лос-Анджелестен Стэнфордтағы компьютерге қосылу мүмкіндігі тексеріліп көрді. Жіберілген әрбір әріптің келгенің телефон арқылы бір-бірне айтып тұрды.

1971 жылы электронды жәшік арқылы хат жіберуге арналған бағдарлама ойлап табылып, ол кеңінен таралып кетті.

1973 жылы желіге Ұлыбритания және Норвегия қосылды, сөйтіп бұл желі халықаралып сипат алды.

1984 жылы домендік аттар жүйесі (DNS) жасап шығарыла бастады.

1988 жылы екінші ірі желі NSFNet шықты. Ол ARPANET желісіне өте үлкен бәсекелес болды. NSFNet сол кездегі танымал Usenet және Bitnet атты желілерді өзіне қосып алды. 1 жыл өтпей жатып бұл желіге 10 мың компьютер қосылды. Ол желі ARPANET-ке қарағанды мықты еді.

1990 жылы осы ARPANET өзінің жұмысың тоқтатты. Себебі ол NSFNet желісімен бәсекелестікке шыдай алмады.

1998 жылы Рим папасы Павел-екінші дүниежүзілік ғаламтор күнің 30 қыркүйек деп бекітті.

Ал енді қазіргі кезде сол Интернетте тек қана компьтерлер емес, тіпті MP3-ке дейін қосылған.

Сұрақтарыңыз болса сұраңыз...

Ал әзірше барлығыңызға сәттілік!